Hoe water integreren in je voedselbos?

Op basis van je analyse over vochtige en droge zones en het reliëf van het terrein bepaal je of er grondwerken moeten gebeuren om de waterhuishouding te verbeteren. Eerst bepaal je waar er (zwem)vijvers of poelen komen. Zwak hellende oeverzones aan de zuidkant zorgen ervoor dat dieren (en mensen ☺) zich hier goed kunnen verwarmen aan de zon.

Hoe hou je je (zwem)vijver proper?

Om het water in een natuurlijk systeem helder te houden, gebruik je geen chemische producten zoals chloor voor zwembaden maar planten die het water filteren. De bacteriën die bij de plantenwortels leven, eten alle onzuivere deeltjes op en geven het aan de plant. Kies voor hydrofyten (waterplanten) die onder water leven en helofyten die leven in vochtige gebieden die overstromingsgevoelig zijn. Een leuk extraatje daarbij is dat zeer veel waterplanten eetbaar zijn en dus perfect passen in het voedselbos.

Opletten voor invasieve planten

Eén belangrijke noot bij het gebruik van eetbare waterplanten is dan sommige planten zich zeer invasief kunnen gedragen. Ze kunnen bijvoorbeeld via waterlopen uit je voedselbos ontsnappen en een gevaar vormen voor inheemse soorten in natuurgebieden. Wees dus kritisch en alert als voedselbosser.

Welke waterplanten zijn eetbaar?

• Watermunt (Mentha aquatica)

• Waterlelie (Nymphaea alba)

• Grote lisdodde (Typha latifolia)

• Wateraardbei (Comarum palustre)

• Zwanenbloem (Butomus umbellatus)

• Kalmoes: (Acorus calamus)

• Japanse holpijp (Equisetum japonicum)

• Waterpeper (Persicaria hydropiper)

Eutrofiëring en verlanding

Let erop bij het plannen van waterelementen in je voedselbos dat je geen bladverliezende bomen neerzet aan de zijde van de dominante windrichting, anders waaien de meeste blaadjes het water in. Wanneer dit wel het geval is, wordt het water telkens verrijkt met voedingsstoffen. Dit fenomeen heet eutrofiëring. Hoe rijker het water wordt, hoe lager de soortenrijkdom zal zijn. Organismen eten de bladeren op en gebruiken hiervoor veel zuurstof, waardoor het zuurstofgehalte in het water te laag wordt. Het gevolg is dat vijverdieren en -planten kunnen afsterven. Uiteindelijk zal het organisch materiaal zich opstapelen en wordt het water troebel. Oevervegetatie houdt organisch materiaal vast, waardoor de poel dichtslibt en er dus verlanding optreedt. Onderhoud je je poel of vijver dus niet, verandert deze na verloop van tijd terug in moeras of land. Dit is een mooi voorbeeld van natuurlijke successie, maar dit is wellicht niet je gewenste resultaat.

Wil je meer leren over voedselbosontwerp? Lees dan ‘Ontwerp je eigen voedselbos’ door Commensalist oprichter Louis De Jaeger of boek een vrijblijvend telefoontje met een van onze Commensalisten.